Dịch tả lợn, tên đầy đủ là dịch tả lợn châu Phi (ASF), là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, không lây lan cho người nhưng ảnh hưởng đến lợn nguy cơ gây tử vong lên đến 100% gây thiệt hại lớn về kinh tế.
Các hộ chăn nuôi nhỏ thường gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm soát dịch tả lợn châu Phi do một số yếu tố khách quan và chủ quan.
Thứ nhất, chuồng trại thường xây dựng sát nhà ở, không có khu vực cách ly riêng biệt. Điều này làm tăng nguy cơ lây nhiễm chéo giữa môi trường sống của con người và khu vực chăn nuôi. Khi mầm bệnh xuất hiện, rất khó để ngăn chặn sự lây lan trong phạm vi hẹp.
Do hạn chế về kinh tế, các hộ thường dùng chung dụng cụ chăn nuôi (như xô, chổi, xe đẩy) cho nhiều công việc khác nhau, từ chăm sóc lợn đến vận chuyển thức ăn hay dọn dẹp chuồng trại. Những dụng cụ này hiếm khi được vệ sinh và khử trùng đúng cách, trở thành phương tiện trung gian truyền mầm bệnh.
Nhiều hộ chăn nuôi nhỏ có thói quen mua con giống hoặc thức ăn từ các nguồn không được kiểm dịch, như chợ địa phương hoặc các thương lái không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn sinh học.
Việc phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm dịch tả lợn châu Phi (ASF) là yếu tố then chốt để ngăn dịch lây lan và giảm thiệt hại. Tuy nhiên, các triệu chứng ban đầu thường không rõ ràng nên người nuôi cần đặc biệt chú ý dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến để người nuôi có thể dễ nhận biết:
Sốt cao: Lợn có thể sốt cao đột ngột (40-42°C), nhưng cũng có trường hợp sốt không rõ ràng hoặc sốt nhẹ rồi hạ.
Chán ăn, bỏ ăn: Lợn trở nên biếng ăn hoặc bỏ ăn hoàn toàn.
Lờ đờ, mệt mỏi: Lợn có vẻ uể oải, ít vận động, nằm nhiều.
Khát nước: Lợn uống nhiều nước hơn bình thường.
Các đốm hoặc mảng xuất huyết màu đỏ hoặc tím ở da, đặc biệt ở vùng tai, bụng, bẹn, và chân. Các nốt này có thể giống như vết muỗi đốt.
Da ở các vùng như tai, mõm, chân, bụng có thể chuyển sang màu xanh tím.
Lợn bị nôn mửa và tiêu chảy, phân có thể ra máu hoặc chất nhầy
Lợn khó thở hay thở gấp, đi choạng không vững, run rẩy
Một số biểu hiện khác: Lợn bị sưng hạch, có thể tử vong đột ngột, cơ quan nội tạng bị xuất huyết tím tái,...
Lưu ý: Các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào thể bệnh (quá cấp tính, cấp tính, á cấp tính) và độc lực của virus. Ở thể quá cấp tính, lợn có thể chết rất nhanh mà không có nhiều dấu hiệu rõ ràng. Một số dấu hiệu có thể nhầm lẫn với các bệnh khác, vì vậy việc theo dõi sát đàn lợn và báo ngay cho cơ quan thú y khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào là rất quan trọng.
Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, người chăn nuôi cần cách ly ngay lập tức con lợn bệnh và báo cáo cho cơ quan thú y địa phương để được hướng dẫn xử lý kịp thời, tránh để dịch bệnh lây lan ra cả đàn và các khu vực khác.
Thực hiện an toàn sinh học tối đa, bao gồm kiểm soát chặt chẽ người và phương tiện ra vào khu vực chăn nuôi, vệ sinh tiêu độc chuồng trại và môi trường xung quanh một cách kỹ lưỡng và thường xuyên, cùng với việc quản lý chất thải một cách nghiêm ngặt để ngăn chặn mầm bệnh xâm nhập và lây lan.
Việc quản lý nguồn gốc đóng vai trò then chốt trong phòng chống dịch tả lợn châu Phi. Điều này bao gồm việc lựa chọn con giống từ các cơ sở uy tín, có giấy kiểm dịch rõ ràng để đảm bảo không mang mầm bệnh từ đầu vào, sử dụng thức ăn an toàn, có nguồn gốc đảm bảo và không chứa mầm bệnh, là một yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe đàn lợn và phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm qua đường tiêu hóa.
Quan sát sức khỏe lợn hàng ngày giúp người chăn nuôi nắm bắt được những thay đổi nhỏ nhất trong hành vi, dáng vẻ của từng con lợn. Và quan trọng nhất là báo cáo sớm bất kỳ dấu hiệu bệnh nào cho cơ quan thú y để có biện pháp xử lý kịp thời, ngăn chặn dịch lây lan ra diện rộng. Sự chủ động và nhanh chóng trong việc phát hiện và báo cáo sẽ giúp giảm thiểu tối đa thiệt hại do dịch bệnh gây ra.
Kiểm soát vector truyền bệnh là một biện pháp quan trọng không kém trong chiến lược phòng chống dịch tả lợn châu Phi. Côn trùng như ruồi, muỗi, ve, mòng và các loài gặm nhấm như chuột có thể đóng vai trò là vật trung gian mang mầm bệnh từ lợn bệnh sang lợn khỏe. Lưới chắn côn trùng là phương pháp hiệu quả trong kiểm soát vector truyền bệnh dịch tả lợn châu Phi. Với mắt lưới thiết kế nhỏ, ngăn chặn ruồi, muỗi, ve, mòng xâm nhập chuồng trại, giảm nguy cơ lây lan mầm bệnh. Việc lựa chọn lưới chất lượng, lắp đặt đúng và bảo trì thường xuyên là then chốt để phát huy tối đa hiệu quả của biện pháp này, tạo môi trường chăn nuôi an toàn và giảm stress cho đàn lợn.
Tiêm phòng đầy đủ các loại vacxin như tụ huyết trùng, dịch tả lợn,…vv phòng tránh cho lợn bị nhiễm bệnh và dễ ghép bệnh. Thực hiện tốt 5 không trong chăn nuôi
+ Không giấu dịch;
+ Không mua bán, vận chuyển lợn bệnh, lợn chết
+ Không giết mổ, tiêu thụ thịt lợn bệnh, lợn chết
+ Không vứt xác lợn chết ra môi trường
+ Không sử dụng thức ăn dư thừa chưa qua xử lý nhiệt.
Dịch tả lợn Châu Phi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng, có tốc độ lây lan nhanh và gây nguy cơ lớn cho ngành chăn nuôi và ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế . Vì vậy, các địa phương, đặc biệt là người chăn nuôi, cần chủ động áp dụng nghiêm ngặt và đồng bộ các biện pháp phòng chống dịch nhằm giảm thiểu tối đa nguy cơ dịch bệnh lây lan, từ đó hạn chế thiệt hại kinh tế cho các hộ nuôi lợn.
Tác giả: Nguy?n demo quan ly